Reaksiyonu Ne Demek? İzmir Usulü Bir Bakış Açısı
Reaksiyon Nedir? Bir İnsanlık Durumu
“Reaksiyon” denince aklıma ilk gelen şey, birisinin beklenmedik bir şekilde tepki vermesi, özellikle de bizim gibi, yani sürekli espri yapmayı seven bir milletin olduğu bir toplumda… İzmir’de yaşıyorum, bu yüzden her an komik bir şey duyma ihtimalim çok yüksek. Reaksiyon dediğimizde, bu sadece kimyasal bir olay ya da bilimsel bir terim değil, aynı zamanda günlük yaşamda karşımıza çıkan binlerce farklı durumun sonucu. Yani, herkesin “reaksiyon” dediğinde aklına aynı şey gelmez. Mesela, geçen gün bir arkadaşım bana “Çok iyi bir şaka yaptım” dedi, ben de “Hadi ya, o zaman neden hala karşımda ağlıyorsun?” diye cevap verdim. O da bana “Reaksiyonun ne demek olduğunu anlamamışsın galiba” dedi. O an fark ettim ki, aslında reaksiyon, bir anlamda hayatın içindeki her anlık tepkiyi kapsıyor.
Ama tabii, bu esprili yaklaşımım, bir insanın ya da bir olayın bana verdiği tepkiyi anlamadan hemen şaka yapmaya çalışmam, aslında biraz da içten içe her şeyi fazla düşünen bir tarafımın sonucu. Bir yerde “reaksiyon”, bazen de sadece doğal bir dürtü değil, hayatın bir oyun gibi karşımıza çıkması demek.
Reaksiyonun Bilimsel Tarafı: Kimyasal Bir Durum
Şimdi içimdeki mühendis devreye girmeye başladı. Reaksiyon dediğimizde, ilk olarak kimyasal bir bağlamda düşünmek de mümkün. Mesela, sıcak bir şey dokunduğunda elini çekerken verdiğin tepki… Kimyasal olarak, vücudun sinir uçları ağrıyı algılar, beyin bunu bir “tehlike” olarak işler ve hemen elini geri çeker. İşte buna “reaksiyon” diyoruz. Vücutta kimyasal bir süreç başlar ve sana tepki verme komutunu verir. Bu kadar basit! Ya da bazen o kadar hızlı olur ki, hareket etmeden önce fark etmezsin bile.
Ama bu durumda, reaksiyonun bu kadar bilimsel bir boyutu olmasını içimdeki insan tarafım pek sevmedi. Çünkü gerçek hayatta reaksiyon, her zaman böyle somut değil. Mesela, bir arkadaşın sana komik bir şey söylediğinde, her ne kadar bu bir şaka olsa da, verdiğin tepki çok daha fazla sosyal ve duygusal bir yansıma olabilir. İşte içimdeki mühendis ve içimdeki insan tarafım arasındaki fark burada belli oluyor: Bir tarafım hemen kimyasal ve fizyolojik bir tepki düşünüyor, diğer tarafım ise o anki duygusal havayı, sosyal etkileşimi sorguluyor.
Hayatın Gerçek Reaksiyonları: Gündelik Hayattan Komik Sahnelere
Hayat, bazen düşündüğümüzden çok daha hızlı ilerliyor ve “reaksiyon”lar, anlık anlardan oluşuyor. Geçen hafta annemle markete gitmiştim. Bir anda raftan elma alırken, yere düşürdüm ve üç elma birden yuvarlanıp gitti. Arkadan birisi “Aman, dikkat et!” diye bağırdı. Annem, en yavaş biçimde dönüp bakarak, “Yok bir şey, çok özür dilerim” dedi. Ben ise, o an, “Anneme neden hep bu kadar sakin oluyorsun?” diye düşündüm. O kadar yavaş tepki veriyor ki, belki de o kadar fazla yaşamış ki, her olayın sonucunda reaksiyonunu birkaç saniye içinde oluşturabiliyor. Hani ben o durumda, hemen yere düşen elmaları toplamak ve durumu düzelmek için çırpınırken, annem sanki bir filmi izliyor gibi sakin. Bu bir “reaksiyon” aslında, değil mi?
Reaksiyonlar, bazen o kadar komik ve anlık olur ki, gözlemlerimle bile insanları güldürebiliyorum. Geçen gün de ev arkadaşımın çayı dökmesiyle başlayan bir olay yaşandı. “Abi, dikkat et!” dedim, ama o “Tamam, sakin ol” dedi. Çay döküldü, üzerine tepki vermesi gereken birkaç saniyelik bir zaman dilimi vardı. Ama bir şey fark ettim: Sadece fiziksel değil, insanın sosyal reaksiyonları da var. Birinin sana tepki vermesi, sadece bir hareket değil; bir duygu, bir düşünce, bazen de refleksif bir savunma olabilir.
Reaksiyonun Komik Yansıması: Herkes Farklı Tepkiler Veriyor
İzmir’deki arkadaş grubumuzda reaksiyonlar çok farklı olabiliyor. Örneğin, ben bir espri yaparken, bir arkadaşım “Haha, tabii!” derken diğeri “Şu an hiç gülmedim, ama bunun üzerinden üç gün düşünüp gülüyorum.” diyor. Biri espriye anında tepki veriyor, diğeriyse birkaç gün sonra. Yani, herkesin reaksiyon verme tarzı farklı. Bazen de, o kadar absürt bir şey yaparım ki, kimse tam olarak ne olduğunu anlamaz, sadece bakakalır. O an aslında reaksiyon beklemiyorum bile, ama insanlar sessiz kalınca, “Hadi ya, bu da mi tepki?” diye düşünüyorum.
Reaksiyonlar bazen o kadar şaşırtıcı olabilir ki, bazen bir olay karşısında insanlar ikiye ayrılır. Mesela bir arkadaşım, herhangi bir şey karşısında, “Vay, süper!” derken, diğer arkadaşım “Bu da neydi?” diyor. Aynı olaya farklı reaksiyonlar vermek, aslında herkesin bakış açısını yansıtır. O an, sadece tek bir olayın herkes üzerinde nasıl farklı izler bıraktığını gösteren bir deneyim yaşarız.
Sonuç: Reaksiyonlar, Her Anı Anlamlandıran Tepkilerdir
Sonuçta, reaksiyonlar, sadece kimyasal bir yanıt veya bir fiziksel tepki değildir. Onlar, hayatın bir parçası, sosyal bir gösterge, hatta bazen duygusal bir yansıma olabilir. İçimdeki mühendis reaksiyonları, bilimsel ve kimyasal bir şekilde düşünse de, içimdeki insan, bu tepkiyi hayatın anlamlandırılması olarak görür. Her reaksiyon, bir olayın insan üzerindeki etkisini ve o anki ruh halini yansıtır. Öyleyse, “Reaksiyon ne demek?” sorusunun cevabı, hayatın her alanında karşımıza çıkan birer mikro tepkidir. Bazen bu tepkiler komik, bazen şaşırtıcı, bazen de duygusal olabilir. Her durumda, insan olmanın ne kadar renkli olduğunu hatırlatır.